Cr茅ditos ECTS Cr茅ditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titor铆as: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 51
Linguas de uso Castel谩n, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Centro Facultade de Ciencias da Comunicaci贸n
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
惭补迟谤铆肠耻濒补: Non matriculable | 1ro curso (Si)
1. Estudo e an谩lise das linguaxes radiof贸nica e televisiva e das formas de expresi贸n de ambos medios.
2. Estudo e an谩lise da linguaxe verbal, musical, efectos sonoros, ruido, silencio, planos, montaxe e linguaxe visual.
3. Fundamentos sobre sistemas e procesos de construcci贸n e an谩lise dos relatos audiovisuais.
Capacitar ao alumnado na construci贸n de produtos informativos e de ficci贸n, e na an谩lise da linguaxe audiovisual, atendendo 谩s caracter铆sticas e 谩 relaci贸n dos elementos propios da imaxe e do son, 谩s s煤as posibilidades combinatorias, expresivas e comunicativas e 谩 correcta codificaci贸n e descodificaci贸n das estruturas narrativas externas e internas. An谩lise do discurso audiovisual como un texto que se constr煤e a partir de diferentes fases de produci贸n: planificaci贸n, gravaci贸n e edici贸n, preferentemente como produto dunha perspectiva xornal铆stica. Co帽ecemento e an谩lise diferenciada da linguaxe radiof贸nica e da linguaxe televisiva e das formas de expresi贸n monologales e dialogales propias de ambos os soportes, tanto na s煤a dimensi贸n informativa como no que se refire aos relatos de ficci贸n.
Estudo e an谩lise das linguaxes radiof贸nica e televisiva e das formas de expresi贸n caracter铆sticas de ambos os medios. Estudo e an谩lise das linguaxes verbal, musical, efectos sonoros, ru铆do, silencio, planos montaxe e linguaxe visual. Fundamentos sobre os sistemas e procesos de construci贸n e an谩lise dos relatos audiovisuais. Tr谩tase de atoparlle sentido ao discurso audiovisual como texto desenvolvido nas diferentes fases de produci贸n (plan, gravaci贸n e edici贸n) e, preferentemente, como produto dunha perspectiva xornal铆stica. Tam茅n se busca o co帽ecemento e a an谩lise diferenciada da linguaxe radiof贸nica e televisiva, e das formas de expresi贸n monologales e dialogales propias de ambos os soportes, tanto na s煤a dimensi贸n informativa como no que se refire aos relatos de ficci贸n.
Aqu铆 proc煤rase entender o universo da linguaxe audiovisual como un todo sistem谩tico de partes relacionadas entre si, conecer os fundamentos te贸rico-pr谩cticos do proceso de construci贸n do discurso radiof贸nico e televisivo, a importancia primordial das estruturas e a s煤a codificaci贸n espec铆fica. Pret茅ndese, as铆 mesmo, comprender as claves das diferentes linguaxes, atendendo 谩s posibilidades connotativas e denotativas dos elementos que integran o discurso audiovisual na s煤a dobre dimensi贸n informativa e de ficci贸n.
Corresponde a Linguaxe audiovisual proporcionar aos alumnos os co帽ecementos necesarios que lles permitan formar criterios para establecer conexi贸ns entre os diferentes elementos propios do discurso audiovisual, para explotar adecuadamente todas as posibilidades expresivas e comunicativas da imaxe e do son, tendo en conta os m煤ltiples recursos creativos e as esixencias espec铆ficas do relato.
NOTA IMPORTANTE: Os alumnos/as matriculados/as nesta materia non te帽en dereito a docencia desde o curso 2024-2025 por estar extinguida a materia. S贸 te帽en dereito a ser avaliados de acordo cos contidos do programa que se impartiu no curso 2023-2024.
TEMA I
Caracter铆sticas da linguaxe radiof贸nica
1.1 Definici贸n de linguaxe radiof贸nica
1.2 Elementos que forman a linguaxe radiof贸nica: linguaxe verbal, linguaxe musical, efectos sonoros, ruido e silencio
1.3 Factores que determinan a expresividade radiof贸nica
1.4 Funci贸n sem谩ntica e funci贸n est茅tica da linguaxe radiof贸nica
TEMA II
A linguaxe verbal
2.1 Caracter铆sticas da linguaxe verbal
2.2 Funci贸ns da linguaxe verbal na radio
2.3 Formas expresivas da linguaxe verbal
2.4 O mon贸logo e o di谩logo
2.5 A polisemia da linguaxe verbal
2.6 A entonaci贸n dram谩tica
2.7 Figuras ret贸ricas da linguaxe verbal
TEMA III
A linguaxe musical
3.1 Caracter铆sticas da linguaxe musical
3.2 Funci贸ns da linguaxe musical na radio
3.3 Diferentes figuras e expresi贸ns musicais
TEMA IV
Os efectos sonoros
4.1 Caracter铆sticas dos efectos sonoros
4.2 Funci贸ns dos efectos sonoros na radio
4.3 Producci贸n de efectos sonoros a partir de fontes naturais e artificiais
4.4 Os efectos sonoros nos programas dram谩ticos
TEMA V
O ruido
5.1 Funci贸ns do ruido na radio
5.2 O ruido como problema t茅cnico
5.3 O ruido como efecto sonoro
5.4 O ruido como documentaci贸n contextualizadota ou identificativa
TEMA VI
O silencio
6.1 Funci贸ns do silencio na radio
6.2 O silencio como elemento separador de ideas
6.3 A importancia do silencio para ordena-lo pensamento: o silencio nas conversas, nas reflexi贸ns (mon贸logos) e nas improvisaci贸ns
6.4 O valor expresivo do silencio
6.5 Tipos de silencios
6.6 Particularidades dos silencios totais e parciais
TEMA VII
O ritmo
7.1 Elementos que interve帽en na construcci贸n do ritmo radiof贸nico
7.2 O ritmo interno dun programa ou dunha secci贸n
7.3 O ritmo global na estructura dun programa
7.4 A relaci贸n movimento-son
TEMA VIII
O espacio e o tempo
8.1 O espacio real e o espacio simb贸lico
8.2 O tempo real e o tempo simb贸lico
8.3 O tratamento do espacio e do tempo na radio. Posibilidades narrativas de ambos elementos
TEMA IX
As imaxes auditivas
9.1 As imaxes auditivas como elemento propio da radio
9.2 Funci贸ns das imaxes auditivas
9.3 A construcci贸n e a descodificaci贸n de imaxes auditivas: factores que interve帽en en ambos procesos
TEMA X
O gui贸n
10.1 Os modelos de gui贸ns radiof贸nicos. Caracter铆sticas e funci贸ns
10.2 O gui贸n absoluto
10.3 O gui贸n indicativo. A pauta
10.4 O gui贸n mixto
10.5 O gui贸n t茅cnico e o gui贸n literario
TEMA XI
A montaxe
11.1 Variedades de montaxe na radio. Caracter铆sticas de cada unha
11.2 As posibilidades expresivas da montaxe
11.3 Elementos que interve帽en na montaxe
11.4 Normas para realizar unha montaxe
11.5 O raccord. Definici贸n
11.6 Funci贸ns do raccord
11.7 Criterios para respeta-lo raccord
11.8 Clases de raccord
TEMA XII
Caracter铆sticas da linguaxe televisiva
12.1 Definici贸n de linguaxe televisiva
12.2 Elementos que forman a linguaxe televisiva. Caracter铆sticas e posibilidades de cada un
12.3 O discurso televisivo: os c贸digos espec铆ficos da dimensi贸n informativa, art铆stica e comunicativa dun relato. Limitaci贸ns, esixencias e posibilidades narrativas de cada variante
12.4 Acotaci贸ns da linguaxe televisiva: o real, o xornal铆stico e o televisivo
TEMA XIII
A imaxe e o son
13.1 Tipolox铆a da imaxe na linguaxe televisiva
13.2 O tratamento da imaxe nunha noticia e nun relato de ficci贸n
13.3 A continuidade visual como recurso narrativo
13.4 A ollada: modos de ver. Claves e convenci贸ns visuais
13.5 A interpretaci贸n do que vemos. Obxectividade, subxectividade e veracidade
13.6 Tipolox铆a do son na linguaxe televisiva
13.7 Nexos sonoros e significaci贸n narrativa
13.8 Os recursos sonoros. Palabra, m煤sica e efectos na edici贸n sonora
13.9 O son como documento period铆stico. Tipolox铆a e tratamento
13.10 A relaci贸n imaxe-son. T茅cnicas e criterios de enlace
TEMA XIV
Os planos como unidades narrativas
14.1 Tipolox铆a dos planos. Caracter铆sticas e funci贸ns de cada un
14.2 O senso do plano no relato televisivo: motivaci贸n, informaci贸n, composici贸n, encadre, 谩ngulo, continuidade e eixes.
14.3 O plano-secuencia. Posicionamentos
TEMA XV
A continuidade no relato televisivo
15.1 O tratamento do espacio, do tempo e do movimento en televisi贸n
15.2 As panor谩micas, os travelling, os desprazamentos e os movimentos 贸pticos. Significaci贸n e posibilidades
15.3 Criterios para informativos e licencias para ficci贸n nos tratamentos espacio-temporais
15.4 A orde, a frecuencia e a duraci贸n como elementos narrativos
15.5 A importancia do ritmo en televisi贸n
15.6 Criterios de disposici贸n dos diferentes elementos para conseguir un ritmo axeitado nun relato audiovisual
TEMA XVI
A edici贸n, a montaxe e a posproducci贸n
16.1 A importancia da edici贸n na construcci贸n do relato televisivo
16.2 A gravaci贸n e a edici贸n. Peculiaridades e funci贸ns de cada fase
16.3 Tipos de edici贸n: estilos, etapas e procesos
16.4 A montaxe: variedades
16.5 A montaxe t茅cnica e a montaxe ideol贸gica
16.6 Criterios para manter a continuidade e a coherencia no relato
16.7 O raccord. Tipolox铆a e funci贸ns
16.8 A convivencia nun relato de elementos de natureza distinta
16.9 A lectura est茅tica e a an谩lise do editado
16.10 As diferentes t茅cnicas de posproducci贸n. Funci贸ns de cada unha. Posibilidades e esixencias
TEMA XVII
O gui贸n televisivo
17.1 A importancia do gui贸n na construcci贸n dun relato audiovisual. Fases e proceso: idea, gui贸n e posta en escea
17.2 Argumento e relato
17.3 Unidade dram谩tica e unidade xornal铆stica
17.4 O gui贸n para informativos. A escaleta e o minutado
17.5 O gui贸n para un relato de ficci贸n. As diferentes modalidades
A parte pr谩ctica de Linguaxe radiof贸nica constar谩 de catro exercicios de vinte minutos cada un, consistentes na elaboraci贸n de programas radiof贸nicos nos que se traballar谩n os elementos expresivos e comunicativos propios do soporte radio: linguaxe verbal, linguaxe musical, efectos sonoros, ruido e silencio. Tam茅n se coidar谩 o dise帽o dos gui贸ns, tanto no relativo 谩s caracter铆sticas t茅cnicas como no referente 谩 calidade narrativa dos contidos.
Pr谩ctica 1: traballo sobre as posibilidades comunicativas e expresivas da linguaxe verbal
Pr谩ctica 2: traballo conxunto sobre linguaxe verbal e linguaxe musical
Pr谩ctica 3: traballo conxunto sobre linguaxe verbal, linguaxe musical e efectos sonoros
Pr谩ctica 4: perfeccionamento na utilizaci贸n conxunta das posibilidades expresivas e comunicativas de t贸dolos elementos propios da linguaxe radiof贸nica
Na parte pr谩ctica de Linguaxe televisiva os estudantes deber谩n elaborar un gui贸n de tres minutos para ser producido, realizado, editado e, finalmente, posproducido. Desta maneira c煤brese todo o proceso de producci贸n dunha peza audiovisual e os alumnos comprender谩n con claridade cales son os pasos necesarios no complexo proceso de producci贸n, en t贸dalas fases creativas e t茅cnicas, e tam茅n se familiarizar谩n co uso dos diferentes equipos e instrumentos. O gui贸n deber谩se elaborar conforme 贸s contidos te贸ricos do temario, traballando c贸s conceptos propios da linguaxe televisiva e aplic谩ndoos na materializaci贸n do exercicio.
Pr谩ctica 1: escribir un gui贸n
O gui贸n consistir谩 nunha peza que non supere os 10 planos. Sobre o papel deber谩n quedar anotadas t贸dalas indicaci贸ns referentes 贸s seguintes aspectos: moti vaci贸n, informaci贸n, composici贸n, sonido (ambiente e di谩logos), 谩ngulos de c谩mara e continuidade na narraci贸n. Esta pr谩ctica est谩 pensada para que os estudantes te帽an o primeiro contacto co proceso creativo, seguindo un esquema de idea-producci贸n-realizaci贸n-edici贸n. O modelo de gui贸n ser谩 o formato de folio dividido en tres partes verticalmente, no que se engadir谩n as anotaci贸ns correspondentes 谩 parte da imaxe, son, tempos, etc.
Pr谩ctica 2: fase de producci贸n
A segunda pr谩ctica consiste na producci贸n do gui贸n anterior. Os estudantes por谩n en correlaci贸n t贸dolos elementos incluidos para a s煤a posterior realizaci贸n no plat贸. Logo preparar谩n o escenario no estudio, elaborar谩n os sets, decidir谩n a iluminaci贸n, o son en directo e calquer outro elemento que se considere oportuno para realizar o traballo. O plat贸 est谩 habitualmente equipado con tres c谩maras, con iluminaci贸n cenital e con t贸dolos elementos necesarios para facer un exercicio deste tipo, algo que os alumnos xa co帽ecen gracias 谩s pr谩cticas da asignatura de Comunicaci贸n e informaci贸n audiovisual de primeiro curso, onde estudian a configuraci贸n e a aplicaci贸n das tecnolox铆as audiovisuais. Agora 茅 o momento de que po帽an os diferentes instrumentos t茅cnicos 贸 servicio das s煤as propias ideas.
Pr谩ctica 3: realizaci贸n
Agora procede facer a gravaci贸n no plat贸 do gui贸n elaborado na primeira pr谩ctica e escenificado na segunda. Nesta fase os alumnos por谩n unha atenci贸n especial nos seguintes elementos:
- encadre
- profundidade de campo
- suxetos e obxetos que hai dentro do encuadre
- 谩ngulo de c谩mara e iluminaci贸n
- continuidade no movimento
- continuidade na posici贸n
- continuidade no son
- continuidade nos di谩logos
- coherencia narrativa do exercicio
Elementos t茅cnicos necesarios para esta pr谩ctica: tres c谩maras fixas, control de realizaci贸n e son de estudio. Adicionalmente, si 茅 necesario, poder谩se utilizar unha ou varias cam谩ras ENG con son independente.
Pr谩ctica 4: edici贸n e posproducci贸n
O material gravado anteriormente en plat贸 pasar谩 agora 谩s cabinas de edici贸n para a s煤a elaboraci贸n e posproducci贸n final. Os alumnos poden editar cada traballo nunha sala de edici贸n non lineal Avid, dispo帽ible e equipada co sotfware profesional necesario, tanto para imaxe como para son. A edici贸n 茅 a parte creativa final do exercicio no que vai quedar reflexada a idea orixinal dos alumnos a trav茅s de todo o proceso de producci贸n.
Bibliograf铆a obrigatoria
Linguaxe radiof贸nica
BALSEBRE, A. (1994): El lenguaje radiof贸nico. Ed. C谩tedra. Signo e imagen. Madrid.
DENIS, M. (1984): Las im谩genes mentales. Ed. Siglo Veintiuno. Madrid
Rodero, E. y Soengas, X. (2010): Ficci贸n radiof贸nica. RTVE. Madrid
RODRIGUEZ BRAVO, A. (1998): La dimensi贸n sonora del lenguaje audiovisual. Ed. Paid贸s. Barcelona.
Linguaxe televisiva
Fern谩ndez S谩nchez, M.C. (1987) La influencia del montaje en el lenguaje audiovisual, Ediciones Libertarias-Prodhufisa, Madrid
Thompson, R. (2002) El lenguaje del plano. IORTV. Madrid.
HILLIARD, R.L. (2001): Escribir para radio, televisi贸n y nuevos medios. International Thomson. M茅xico.
Bibliograf铆a complementaria Linguaxe Audiovisual
ARIJ脫N, D. (1986): Gram谩tica del lenguaje audiovisual. Ed. Baroja. Beasain.
ARNHEIM, R. (1980): Est茅tica radiof贸nica. Ed. Gustavo Gili. Barcelona
AUSTIN, J.L. (1988): C贸mo hacer cosas con las palabras. Ed. Paid贸s, Studio. Barcelona.
Baggaley, J.P. e Steve W. D. (1982) An谩lisis del mensaje televisivo, Gustavo Gili, Barcelona
BARTHES, R. (1987): El susurro del lenguaje. M谩s all谩 de la palabra y la escritura. Ed. Paid贸s Comunicaci贸n. Barcelona.
BELTRAN MONER, R. (1984): La ambientaci贸n musical. IORTV. Madrid.
CANUYT, G. (1985): La voz. Ed. Librer铆a Hachette, Buenos Aires.
DANIELOU, A. (1978): S茅mantique musicale. Ed. Hermann. Paris
DELEUZE, G. (1994) La imagen-movimiento, Paid贸s, Barcelona.
DRAKE, A. (2001): Hablar, hacer, causar: La teor铆a de los actos del habla de J.L.Austin. UPCD. Madrid.
ELLIOT, M.F. (1980): Saber respirar bien. ED. Mensajero. Bilbao
FERNANDEZ DE LA TORRIENTE, G. (1975): La comunicaci贸n oral. Ed. Playor. Madrid.
FERNANDEZ DE LA TORRIENTE, G. (1978): C贸mo hablar correctamente en p煤blico. Ed. Playor. Madrid
FERN脕NDEZ, F./MART脥NEZ, J. (1999): Manual b谩sico de lenguaje y narrativa audiovisual. Paid贸s. Barcelona.
FONAGY, I. (1983): La vive voix. Essais de psycho-phonetique. Ed. Payot. Paris.
FRAISSE, P. (1976): Psicolog铆a del ritmo. Ed. Morata. Madrid.
FURET, Y. (1977): Saber hablar en cualquier circunstancia. Ed. Mensajero. Madrid
FUZELLIER, e. (1965): Le langage radiophonique. Edita Institut des Hautes Etudes Cin茅matografiques IDHEC. Paris
GADDA, C.E. (1973): Norme per la redazione di un testo radiofonico. Ed. ERI. Tur铆n
GARC脥A JIM脡NEZ, J. (1993): Narrativa audiovisual. C谩tedra. Madrid.
GIL FERNANDEZ, J. (1988): Los sonidos del lenguaje. Ed. S铆ntesis. Madrid
GUEVARA, F. (1984): La locuci贸n: t茅cnica y pr谩ctica. Ed. Oriente. La Habana
MERAYO, A. (1997): Para entender la radio. Estrutura del proceso informativo radiof贸nico. UPS. Salamanca.
McLEISH, R. (1985): T茅cnicas de creaci贸n y realizaci贸n en radio. Edita IORTV-Espa帽a. Madrid
MOLES, A.A. (1976): Teor铆a de la informaci贸n y percepci贸n est茅tica. Ed. J煤car. Madrid
MU脩OZ, J.J. y GIL, C. (1986): La radio. Teor铆a y pr谩ctica. Edita IORTV-Espa帽a. Madrid
OLIVA, Ll./SITJ脕, X. (1992): Las noticias en televisi贸n. IORTV. Madrid.
ORTIZ, M./VOLPINI, F. (1998): Dise帽o de programas en radio. Paid贸s. Barcelona.
PRADO, E. (1981): Estructura de la informaci贸n radiof贸nica. Ed. A.T.E. Barcelona
SANABRIA MART脥N, F. (1994): 滨苍蹿辞谤尘补肠颈贸苍 audiovisual: teor铆a y t茅cnica de la informaci贸n radiof贸nica y televisva. Bosch. Barcelona.
SOENGAS, X. (2003): El tratamiento informativo del lenguaje audiovisual. Laberinto Comunicaci贸n, Madrid.
SOLARINO, C. (2000): C贸mo hacer televisi贸n, C谩tedra, Madrid
Os contidos desta materia capacitan ao alumno para constru铆r pezas informativas ou de ficci贸n seleccionando directamente imaxes e sons, ou ben adaptando narraci贸ns doutra sustancia 谩 linguaxe audiovisual.
B脕SICAS E XERAIS
CG1 - Competencia contextual b谩sica de orde transdisciplinar
CG2 - Competencia contextual para situar o xornalismo no campo da comunicaci贸n
CG3 - Competencia para exercer a profesi贸n con 茅tica profesional e compromiso c铆vico
CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus co帽ecementos ao seu traballo ou vocaci贸n dunha forma profesional e pos煤an as
competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboraci贸n e defensa de argumentos e a resoluci贸n de problemas dentro da s煤a 谩rea de estudo
CB3 - Que os estudantes te帽an a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da s煤a 谩rea de estudo) para emitir xu铆zos que incl煤an unha reflexi贸n sobre temas relevantes de 铆ndole social, cient铆fica ou 茅tica
CB4 - Que os estudantes poidan transmitir informaci贸n, ideas, problemas e soluci贸ns a un p煤blico tanto especializado como non
especializado
CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores
cun alto grao de autonom铆a
TRANSVERSAIS
CT2 - Capacidade de xesti贸n da informaci贸n
CT3 - Traballo en equipo
CT4 - Aprendizaxe aut贸noma
CT5 - Creatividade
CT6 - Iniciativa e esp铆rito emprendedor
CT7 - Co帽ecementos b谩sicos da profesi贸n
CT1 - Capacidade de organizaci贸n e planificaci贸n
贰蝉辫别肠铆蹿颈肠补蝉
CE04 - Co帽ecer as t茅cnicas para a correcta redacci贸n de textos en medios de comunicaci贸n
CE05 - Co帽ecer os mecanismos para transmitir mensaxes informativas a trav茅s dos medios de comunicaci贸n audiovisuais.
CE06 - Co帽ecer os modelos de creaci贸n de informaci贸n nos medios de comunicaci贸n de masas.
CE07 - Co帽ecer as t茅cnicas para a creaci贸n de produtos multimedia
CE08 - Aprender as t茅cnicas narrativas do fotoperiodismo e do documental.
NOTA IMPORTANTE: Os alumnos/as matriculados/as nesta materia non te帽en dereito a docencia desde o curso 2024-2025 por estar
extinguida a materia. S贸 te帽en dereito a ser avaliados de acordo cos contidos do programa que se impartiu no curso 2023-2024.
NOTA IMPORTANTE: Os alumnos/as matriculados/as nesta materia non te帽en dereito a docencia desde o curso 2024-2025 por estar extinguida a materia. S贸 te帽en dereito a ser avaliados de acordo cos contidos do programa que se impartiu no curso 2023-2024.
O tempo de traballo presencial do alumno 茅 de 48 horas; o tempo de estudo e traballo persoal estimado por alumno 茅 de 102 horas.
Jose Soengas Perez
- Departamento
- Ciencias da Comunicaci贸n
- 脕谤别补
- Comunicaci贸n Audiovisual e Publicidade
- 罢别濒茅蹿辞苍辞
- 881816541
- Correo electr贸nico
- jose.soengas [at] usc.es
- 颁补迟别驳辞谤铆补
- Profesor/a: Catedr谩tico/a de Universidade
| 28.05.2025 10:00-14:00 | Grupo de exame | Aula 1 |
| 28.05.2025 10:00-14:00 | Grupo de exame | Aula 2 |
| 02.07.2025 10:00-14:00 | Grupo de exame | Aula 2 |