Premio Nobel 鈥減or acadar condensaci贸n de Bose-Einstein en gases dilu铆dos de 谩tomos alcalinos, e polos primeiros estudos fundamentais das propiedades de ditos condensados".
En base a un traballo do f铆sico hind煤 S. N. Bose, Albert Einstein prediciu en 1925 que, ao ir baixando moito a temperatura, pod铆a darse un novo estado da materia: un grupo de 谩tomos pechados moi xuntos nunha caixa, que en principio se comportan como un conxunto de b贸las rebotando unhas con outras, empezan a sentirse uns aos outros. O arrefriamento reduce a s煤a velocidade e, ao facelo, as leis da f铆sica cu谩ntica (principio de incertidume) ditan que a s煤a posici贸n se difumina: os 谩tomos crean un borr贸n de materia, no cal perden a s煤a identidade individual, confund铆ndose nunha 煤nica nube cu谩ntica que se pode observar macrosc贸picamente.
Esa condensaci贸n dos 谩tomos, chamada condensado de Bose-Einstein, foi unha quimera te贸rica durante 70 anos, ata que en 1995 Carl Wieman e Eric Cornell (que ti帽a ent贸n 33 anos de idade) conseguiron acadar tal estado, arrefriando 谩tomos de rubidio con l谩seres e campos magn茅ticos ata a 铆nfima temperatura de 170 nK (170 mil millon茅simas de grao por riba do cero absoluto).
Nesa temperatura tan baixa, tal e como predicira Einstein, as ondas de materia deses 谩tomos coordin谩ronse e comport谩ronse como se fosen un novo ente, un super谩tomo produto da condensaci贸n do conxunto, que ten unha resposta conxunta coordinada, en vez de funcionaren os 谩tomos individuais como b贸las independentes. Nese estado poder铆a dicirse que os 谩tomos cantan ao un铆sono, como se fosen un l谩ser de materia. Por indicar unha analox铆a: un gas ordinario 茅 ao condensado de Bose-Einstein o que a luz natural 茅 a un raio l谩ser.
O achado non s贸 pechou unha busca de 70 anos no eido da f铆sica, sen贸n que marcou un antes e un despois na disciplina, dando nacemento a unha li帽a de traballo que d铆a a d铆a sorprende con novos fitos. A revoluci贸n foi de tal magnitude que s贸 6 anos despois Cornell foi galardoado co Premio Nobel (aos 39 anos), xunto a Carl Wieman e Wolfgang Ketterle. As posibilidades que abre este novo estado da materia est谩n dando resultados asombrosos non s贸 a nivel das bases da propia f铆sica, sen贸n que tam茅n no eido tecnol贸xico, en telecomunicaci贸n, tratamento de materiais, desenvolvemento de reloxos at贸micos do tama帽o dun chip ou computaci贸n.
