Cr茅ditos ECTS
Cr茅ditos ECTS: 3.5
Horas ECTS Criterios/Memorias
Traballo do Alumno/a ECTS: 59.5
Horas de Titor铆as: 3.5
Clase Expositiva: 10.5
Clase Interactiva: 14
Total: 87.5
Linguas de uso
Castel谩n, Galego
Tipo:
Materia Ordinaria 惭谩蝉迟别谤 RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos:
Pedagox铆a e Did谩ctica
脕谤别补蝉:
Teor铆a e Historia da Educaci贸n
Centro
Facultade de Ciencias da Educaci贸n
Convocatoria:
Primeiro semestre
Docencia:
Con docencia
惭补迟谤铆肠耻濒补:
Matriculable
| 1ro curso (Si)
Educaci贸n, Sociedade e Pol铆tica Educativa 茅 unha materia obrigatoria do m贸dulo xen茅rico no 惭谩蝉迟别谤 en Profesorado de Educaci贸n Secundaria Obrigatoria e Bacharelato, Formaci贸n Profesional e Ensinanzas de Idiomas da Universidade de Santiago de Compostela, cunha carga lectiva de 3,5 cr茅ditos, adscrita ao Departamento de Pedagox铆a e Did谩ctica.
O exercicio da profesi贸n docente require dunha materia destas caracter铆sticas que achegue unha dimensi贸n pedag贸xica de base na formaci贸n inicial do futuro profesorado de Educaci贸n Secundaria Obrigatoria, Bacharelato, FP e Ensinanzas de Idiomas, introduc铆ndoo na an谩lise e comprensi贸n cr铆tica da educaci贸n e os procesos en que se desenvolve, das relaci贸ns entre educaci贸n e sociedade, e a s煤a concreci贸n en propostas de pol铆tica educativa que acompa帽an ao cambio social e 谩s novas necesidades que del se derivan.
Considerando as finalidades indicadas e os referentes que deben definir a formaci贸n inicial dos/as ensinantes no marco universitario, os obxectivos a conseguir nesta materia ori茅ntanse a:
1) Adquirir e dominar os elementos terminol贸xicos e conceptuais b谩sicos da Teor铆a e Historia da Educaci贸n e a Pedagox铆a Social, en relaci贸n co exercicio docente nas instituci贸ns educativas.
2) Desenvolver a capacidade de an谩lise e conciencia cr铆tica respecto das pr谩cticas educativas e das relaci贸ns establecidas entre o sistema educativo e o sistema social.
3) Analizar te贸rica e comprensivamente a realidade institucional e social do sistema educativo espa帽ol, e m谩is particularmente da s煤a concreci贸n en Galicia.
4) Potenciar e exercitar capacidades b谩sicas para o exercicio docente, tales como observaci贸n, reflexi贸n e s铆ntese, traballo en equipo, comunicaci贸n, investigaci贸n e pensamento cr铆tico.
Os contidos da materia organ铆zanse arredor dos tres seguintes bloques:
1. EDUCACI脫N E SOCIEDADE
1.1. Teor铆a da educaci贸n: fundamentos, conceptos e procesos educativos.
1.2. Socializaci贸n e educaci贸n: o proceso de socializaci贸n; axentes e contextos educativos; funci贸ns sociais da educaci贸n.
1.3. O pensamento pedag贸xico: enfoques e perspectivas cr铆ticas na renovaci贸n educativa.
2. CAMBIO SOCIAL E POL脥TICA EDUCATIVA
2.1. Pol铆tica e lexislaci贸n educativa; os procesos de reforma e a evoluci贸n do sistema educativo.
2.2. A educaci贸n secundaria na LOMLOE.
2.3. Cuesti贸ns cr铆ticas na pol铆tica educativa actual.
3. A EDUCACI脫N EN VALORES
3.1. A transversalidade da educaci贸n en valores no curr铆culo escolar.
3.2. Perspectivas da educaci贸n en valores.
3.3. A construci贸n dunha sociedade inclusiva e sostible.
Bibliograf铆a b谩sica
Ayuste, A., Flecha, R., L贸pez Palma, F., & Lleras, J. (2005). Planteamientos de la Pedagog铆a Cr铆tica: comunicar y transformar. Gra贸.
Colom, A., Dom铆nguez, E., & Sarramona, J. (2011). Formaci贸n b谩sica para los profesionales de la educaci贸n. Ariel.
Comisi贸n Internacional sobre los Futuros de la Educaci贸n. (2022). Reimaginar juntos nuestros futuros. Un nuevo contrato social para la educaci贸n. UNESCO.
Palacios, J. (1989). La cuesti贸n escolar: cr铆ticas y alternativas. Laia.
Bibliograf铆a complementaria
Capit谩n, A. (2002). Breve historia de la educaci贸n en Espa帽a. Alianza.
Carbonell, J. (2019). La educaci贸n es pol铆tica. Octaedro.
Coll, C. (Coord.). (2010). Desarrollo, aprendizaje y ense帽anza en la educaci贸n secundaria. MEC/Gra贸.
Delors, J. (1997). La educaci贸n encierra un tesoro. Santillana/UNESCO.
D铆ez, F. J. (2018). Neoliberalismo educativo. Educando al nuevo sujeto neoliberal. Octaedro.
D铆ez, F. J., & Rodr铆guez, J. R. (2021). Educaci贸n cr铆tica e inclusiva para una sociedad poscapitalista. Octaedro.
Fern谩ndez Enguita, M. (2017). M谩s escuela y menos aula. Morata.
Freire, P. (2006). Pedagog铆a de la autonom铆a. Saberes necesarios para la pr谩ctica educativa. Siglo XXI.
Imbern贸n, F. (Coord.). (2010). Procesos y contextos educativos en la educaci贸n secundaria. MEC/Gra贸.
Marchesi, A., & Mart铆n, E. (2014). Calidad de la ense帽anza en tiempos de crisis. Alianza.
Meirieu, P. (2006). Carta a un joven profesor. Por qu茅 ense帽ar hoy. Laertes.
Merch谩n, F. J. (2021). La pol铆tica educativa de la democracia en Espa帽a (1978-2019): Escolarizaci贸n, conflicto Iglesia-Estado y calidad de la educaci贸n. Archivos Anal铆ticos de Pol铆ticas Educativas, 29(61).
Ministerio de Educaci贸n y Formaci贸n Profesional. (2023). Sistema estatal de indicadores de la educaci贸n 2023. Secretar铆a General T茅cnica.
Ministerio de Educaci贸n, Formaci贸n Profesional y Deportes & Consejo Escolar del Estado. (2023). Informe 2023 sobre el estado del sistema educativo. Curso 2021-2022. Secretar铆a General T茅cnica.
Obiols-Suari, N. (2021). Erich Fromm y la relaci贸n educativa. Teor铆a de la Educaci贸n. Revista Interuniversitaria, 33(1), 51-69.
Puelles, M. de (2018). Pol铆tica, legislaci贸n y educaci贸n. Universidad Nacional de Educaci贸n a Distancia, UNED.
Puelles, M. de, & Menor, M. (Coords.). (2018). El art铆culo 27 de la Constituci贸n. Cuaderno de quejas. Morata.
Romero, C., & N煤帽ez, L. (2017). Teor铆a de la Educaci贸n. Capacitar para la pr谩ctica. Pir谩mide
Xunta de Galicia. (Setembro, 2023). Datos e cifras do ensino non universitario. Curso 2023/2024. Conseller铆a de Cultura, Educaci贸n, Formaci贸n Profesional e Universidades.
Revistas de referencia
Revista de Educaci贸n.
Historia y Memoria de la Educaci贸n.
Revista Espa帽ola de Pedagog铆a.
Revista interuniversitaria de Formaci贸n del Profesorado.
Competencias xerais
CX7. Dese帽ar e desenvolver espazos de aprendizaxe, con especial atenci贸n 谩 equidade, 谩 igualdade de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, e 谩 formaci贸n cidad谩 respecto dos dereitos humanos que facilita a vida en sociedade e a toma de decisi贸ns para a construci贸n dun futuro sostible.
CX10. Dese帽ar e realizar actividades formais e non formais que contrib煤an a facer do centro educativo un lugar de participaci贸n e cultura na contorna na que est谩 situado.
CX13. Co帽ecer a normativa e organizaci贸n institucional do sistema educativo e os modelos de mellora da calidade nos centros de ensino.
Competencias espec铆ficas
CE1. Identificar as caracter铆sticas dos/as estudantes, os seus contextos sociais e motivaci贸n educativa.
CE8. Promover acci贸ns de educaci贸n emocional, en valores e formaci贸n cidad谩.
CE10. Relacionar a educaci贸n co medio e comprender a funci贸n educadora da familia e a comunidade, tanto na adquisici贸n de competencias e aprendizaxe como na educaci贸n respecto dos dereitos e liberdades, na igualdade de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, na igualdade de trato e a non discriminaci贸n das persoas con discapacidade.
Competencias transversais
CT1. Utilizar bases de datos e ferramentas de procura de recursos bibliogr谩ficos xerais e espec铆ficos, inclu铆ndo o acceso por Internet.
CT2. Xestionar de forma 贸ptima o tempo de traballo e organizar os recursos dispo帽ibles, establecendo prioridades, cami帽os alternativos e identificando erros l贸xicos na toma de decisi贸ns.
CT3. Potenciar a capacidade para o traballo en contornas cooperativas e pluridisciplinarias.
O conxunto de procedementos propostos e desenvolvidos para lograr os obxectivos da materia "Educaci贸n, Sociedade e Pol铆tica Educativa" centrarase nos principios pedag贸xicos da participaci贸n, discusi贸n cr铆tica, aprendizaxe aut贸noma e cuestionamento das realidades educativas e sociais.
Dende unha 贸ptica te贸rica, metodoloxicamente, o desenvolvemento dos contidos fundam茅ntase na perspectiva da complexidade, que esixe situar os contidos no contexto das m煤ltiples realidades sociais, e tam茅n relacionar os devanditos co帽ecementos cos saberes xerados nas disciplinas e ciencias que fundamentan a materia: Teor铆a da Educaci贸n, Historia da Educaci贸n, Pedagox铆a Social, Sociolox铆a da Educaci贸n e Antropolox铆a da Educaci贸n; co帽ecementos que no seu conxunto facilitan a explicaci贸n e comprensi贸n profunda e contextualizada do proceso educativo.
Tomando en conta os principios da materia, desenvolveranse as seguintes actividades:
- Sesi贸ns expositivas.
- Sesi贸ns interactivas (actividades pr谩cticas, debates, din谩micas de grupo, simulaci贸ns, comentarios de lecturas, material audiovisual鈥�)
- Titor铆as individuais e grupais.
- Visitas-estudo a instituci贸ns/recursos educativos vinculados coa materia.
- Traballo persoal do alumnado, que require tanto a lectura reflexiva e cr铆tica dos materiais de referencia e a busca de novas achegas, como tam茅n a participaci贸n no desenvolvemento das sesi贸ns de clase.
A aula virtual ser谩 o principal recurso de formaci贸n para a difusi贸n de informaci贸n, o almacenamento de apuntamentos, dossier de lectura, directrices de desenvolvemento de traballos, etc., e para a recepci贸n das tarefas encargadas.
SISTEMA DE AVALIACI脫N
A avaliaci贸n ser谩 integral, continua e formativa. Aplicarase 谩s actividades individuais e grupais, en funci贸n das diversas tarefas de ensino e aprendizaxe propostas durante o desenvolvemento da materia.
A avaliaci贸n dos/as estudantes centrarase no proceso e nos resultados, tom谩ndose como referencia os seguintes criterios:
a) habilidades docentes b谩sicas (capacidade de traballo en equipo, sistematicidade e organizaci贸n, claridade expositiva, capacidade de comunicaci贸n, empat铆a).
b) dominio dos contidos da materia (calidade de co帽ecementos, argumentaci贸n, capacidade de elaboraci贸n e relaci贸n conceptual).
Actividades de avaliaci贸n
A. ASISTENCIA E IMPLICACI脫N NAS SESI脫NS DE CLASE (expositivas, interactivas e titor铆a). 脡 un requisito para a avaliaci贸n a asistencia a un 80% das sesi贸ns de clase, ag谩s o alumnado que te帽a reco帽ecida a exenci贸n oficial de docencia ou a dispensa de asistencia. O alumno ou alumna que non asista ao 80% m铆nimo e non te帽a reco帽ecida a exenci贸n oficial de docencia ou a dispensa de asistencia ser谩 considerado como alumnado Non Presentado na correspondente oportunidade.
B. PR脕CTICAS OBRIGATORIAS (50%). Realizaranse tres pr谩cticas obrigatorias, unha correspondente a cada bloque da materia:
Bloque 1: Perspectivas pedag贸xicas (grupal/individual) (15%)
Bloque 2: Problemas actuais na pol铆tica educativa (grupal) (25%)
Bloque 3: Educaci贸n en valores (grupal) (10%)
A descrici贸n e directrices para a realizaci贸n destas pr谩cticas ser谩n publicadas na aula virtual e explicadas polo/a docente ao comezo do cuadrimestre.
C. PROBA ESPEC脥FICA DE AVALIACI脫N (50%) que tomar谩 en conta todos os contidos impartidos na materia e a lectura do dossier de textos. O alumnado deber谩 elixir entre unha das seguintes modalidades de proba espec铆fica:
1) Exame tradicional con preguntas de desenvolvemento no que se esixir谩n respostas complexas e reflexivas.
2) Ensaio cr铆tico sobre 鈥淓ducaci贸n, Sociedade e Pol铆tica Educativa鈥�, no que se esixir谩 razoar de maneira argumentada sobre as achegas da materia 谩 formaci贸n do profesorado tomando como referencia os contidos da materia e o dossier.
Para aprobar a materia 茅 condici贸n imprescindible superar cada un dos apartados de avaliaci贸n.
Exenci贸n oficial de docencia e dispensa de asistencia
O alumnado excepcionalmente dispensado de asistencia, segundo a Instruci贸n 1/2017 da Secretar铆a Xeral da Universidade de Santiago de Compostela () deber谩 realizar as seguintes tarefas de avaliaci贸n:
A) PROBA ESPEC脥FICA DE AVALIACI脫N (60%) que tomar谩 en conta todos os contidos impartidos na materia e a lectura do dossier de textos. O alumnado poder谩 elixir entre as d煤as modalidades descritas anteriormente.
B) PR脕CTICAS OBRIGATORIAS (40%). Desenvolvemento individual das pr谩cticas obrigatorias indicadas polo/a docente para todos os/as alumnos/as que cursan a materia.
Para aprobar a materia 茅 condici贸n imprescindible superar cada un dos apartados de avaliaci贸n.
O alumnado con exenci贸n oficial de docencia e/ou dispensa de asistencia deber谩 presentarse - obrigatoriamente- a unha titor铆a para informar sobre a s煤a condici贸n en canto reciba o documento oficial que acredita a s煤a situaci贸n. O/A docente da materia s贸 considerar谩 exentos/as de docencia e dispensados/as de asistencia a aqueles/as alumnos/ as que lle informaran oficialmente sobre esta circunstancia.
Convocatorias posteriores
As condici贸ns de avaliaci贸n expresadas neste documento manteranse vixentes por un curso acad茅mico.
Seguindo as indicaci贸ns recollidas na memoria do 惭谩蝉迟别谤, est铆mase que cada cr茅dito cursado nesta materia require dezasete horas de estudo e traballo persoal por parte das e dos estudantes, seis horas de docencia presencial e d煤as horas de titor铆as grupais e/ou individuais.
Acons茅llase un traballo continuado na materia, recomend谩ndose prioritariamente:
- Unha lectura detida, reflexiva e cr铆tica do Programa da materia.
- Manter unha vinculaci贸n continuada cos ritmos que se deriven dos procesos de ensino e aprendizaxe promovidos na materia, e nas diferentes modalidades de sesi贸ns de traballo.
- Ter en conta unha adecuada organizaci贸n do tempo, compatibilizando os requirimentos desta materia coas demais do 惭谩蝉迟别谤.
- Realizar lecturas de libros e publicaci贸ns integradas na bibliograf铆a da materia e doutras recomendadas polo profesorado.
- Facer uso das titor铆as como un dereito do alumnado.
1. Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a trav茅s da aula virtual.
2. Responsabilidade medioambiental. No caso de ser solicitada a entrega en papel, deben cumprise os seguintes requisitos:
- Evitar tapas de pl谩stico ou outros envoltorios externos innecesarios.
- Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encadernaci贸n.
- Imprimir a d煤as caras en calidade "aforro de tinta".
- Non empregar folios en branco como separadores de cap铆tulos ou partes.
- Evitar anexos que non te帽an referencia directa cos temas desenvolvidos.
3. Perspectiva de x茅nero.
Recom茅ndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo coti谩 de aula como nos traballos acad茅micos encomendados. Pode obterse informaci贸n ao respecto no enlace: /gl/servizos/area/igualdade/cultura-institucional
4. Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai. Calquera circunstancia persoal que poida alterar o seguimento da materia por parte do alumnado deber谩 ser comunicada ao profesorado para a s煤a oportuna e adecuada consideraci贸n, mediante o correo electr贸nico da 奇趣腾讯分分彩 (@rai.usc.es)
5. Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnol贸xicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
6. Utilizaci贸n do m贸bil na aula. Queda restrinxido o uso de tel茅fono m贸bil na aula ao seu emprego como instrumento de traballo seguindo as indicaci贸ns dadas polo profesorado, responsabiliz谩ndose o alumnado das consecuencias legais e acad茅micas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
7. Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases/titor铆as) 茅 un proceso privado; ent茅ndase privado como proceso de comunicaci贸n e intercambio entre a/o docente e o estudantado matriculado na materia.
8. Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protecci贸n de datos /别蝉/颈苍蝉迟颈迟耻肠颈辞苍补濒/驳辞产别谤苍辞/补谤别补/苍辞谤尘补迟颈惫补/辫谤辞迟别肠肠颈辞苍-鈥�
9. Normas para a realizaci贸n de traballos. Na realizaci贸n das pr谩cticas e traballos seguiranse as normas da American Psychological Association (APA), 7陋 edici贸n.
Maria Do Carmen Cambeiro Lourido
- Departamento
- Pedagox铆a e Did谩ctica
- 脕谤别补
- Teor铆a e Historia da Educaci贸n
- Correo electr贸nico
- mariadocarmen.cambeiro [at] usc.es
- 颁补迟别驳辞谤铆补
- Profesor/a laboral fixo/a
German Vargas Callejas
Coordinador/a- Departamento
- Pedagox铆a e Did谩ctica
- 脕谤别补
- Teor铆a e Historia da Educaci贸n
- 罢别濒茅蹿辞苍辞
- 881813820
- Correo electr贸nico
- german.vargas [at] usc.es
- 颁补迟别驳辞谤铆补
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor