Cr茅ditos ECTS
Cr茅ditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias
Traballo do Alumno/a ECTS: 99
Horas de Titor铆as: 3
Clase Expositiva: 24
Clase Interactiva: 24
Total: 150
Linguas de uso
Castel谩n, Galego
Tipo:
Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Centro
Facultade de Xeograf铆a e Historia
Convocatoria:
Segundo semestre
Docencia:
Sen docencia (En extinci贸n)
惭补迟谤铆肠耻濒补:
Non matriculable (S贸 plans en extinci贸n)
DESCRITOR DA MATERIA
-----------------------------
A materia aborda os principais procesos e factores hist贸ricos que incidiron na configuraci贸n actual de Espa帽a:
(1) A Revoluci贸n liberal: a construci贸n do Estado moderno e mais da Administraci贸n liberal na Espa帽a do s茅culo XIX. A ordenaci贸n territorial do Estado.
(2) As ideolox铆as e sistemas pol铆ticos en lideira na Espa帽a dos s茅culos XIX e XX: liberalismo, carlismo, republicanismo, dereita autoritaria e colectivismos
(3) A construci贸n da econom铆a de mercado e da sociedade industrial
(4) A evoluci贸n da cuesti贸n nacional: construci贸n da identidade espa帽ola e x茅nese e evoluci贸n dos nacionalismos subestatais
(5) O papel do Golpe de 1936, a Guerra Civil e Ditadura franquista na configuraci贸n actual de Espa帽a
OBXECTIVOS
---------------
O/A alumno/a haber谩 co帽ecer:
(O-1) A estrutura diacr贸nica xeral da historia contempor谩nea de Espa帽a.
(O-2) Os procesos de continuidade e mudanza ao longo dos dous 煤ltimos s茅culos 鈥攑ol铆ticos, econ贸micos, sociais e culturais鈥�, inclu铆ndo as vari谩beis e peculiaridades territoriais que conformaron a Espa帽a contempor谩nea.
(O-3) Os factores e axentes que configuraron a sociedade espa帽ola contempor谩nea, e canda eles as principais claves explicativas do pasado.
(O-4) As diversas perspectivas e principais debates historiogr谩ficos segundo os per铆odos e contextos, coa fin de poder desenvolver unha actitude cr铆tica e de tomar consciencia de que o saber hist贸rico 茅 unha discipli帽a en permanente construci贸n.
Resultados da aprendizaxe
---------------
Co帽ecer a crise do Antigo R茅xime e a dif铆cil implantaci贸n da nova orde liberal.
Co帽ecer o sistema pol铆tico da Restauraci贸n: modernizaci贸n e resistencias.
Co帽ecer a crise da Restauraci贸n e a Ditadura de Primo de Rivera.
Co帽ecer a II Rep煤blica: o advenimiento dun Estado democr谩tico e social.
Co帽ecer a Guerra Civil e a ditadura franquista.
Co帽ecer a Transici贸n e a consolidaci贸n da democracia en Espa帽a.
A guerra antinapole贸nica e as Cortes de C谩diz. Absolutismo e Liberalismo. A implantaci贸n do r茅xime liberal. A sociedade do s茅culo XIX. Ideolox铆as e sistemas pol铆ticos: democracia, republicanismo, rexionalismos, carlismo. O ensaio democr谩tico do Sexenio revolucionario. A Espa帽a da Restauraci贸n. Modernizaci贸n econ贸mica e as transformaci贸ns sociais. A crise da Restauraci贸n e a ditadura de Primo de Rivera. A II Rep煤blica. A
Guerra Civil. O franquismo: li帽as xerais. A Transici贸n e consolidaci贸n democr谩ticas
Estes contidos desenvolveranse nos seguintes temas:
笔搁贰厂贰狈罢础颁滨脱狈
TEMA 1. A CRISE DO ANTIGO R脡XIME
-Guerra antinapole贸nica e revoluci贸n pol铆tica
-Cortes de C谩diz, Constituci贸n de 1812 e afrancesados
-Fernando VII: absolutismo e liberalismo
TEMA 2. A CONSOLIDACI脫N DO ESTADO LIBERAL
-Rexencias de M陋 Cristina e do xeneral Espartero
-Reinado de Isabel II
-O Sexenio revolucionario
-Evoluci贸n econ贸mico-social: o movemento obreiro e mais a conflitividade campesi帽a
-A construci贸n do Estado nacional e os seus l铆mites
TEMA 3. RESTAURACI脫N BORB脫NICA E DITADURA DE PRIMO DE RIVERA
-Constituci贸n de 1876 e sistema turnista
-Nacionalismo espa帽ol, rexionalismos e nacionalismos subestatais
-Guerra colonial e crise de 1898
-O reinado constitucional de Alfonso XIII
- A guerra de Marrocos e a crise da Monarqu铆a
-A ditadura de Primo de Rivera
TEMA 4. II REP脷BLICA
- Instauraci贸n e funcionamento do sistema democr谩tico republicano
- Crise econ贸mica e pol铆ticas p煤blicas na d茅cada de 1930
- Cambios sociais e culturais no per铆odo republicano
TEMA 5. GOLPE DE ESTADO E GUERRA
- O golpe de Estado de xullo de 1936
- A violencia masiva na retagarda e na postguerra
- A guerra
TEMA 6. A DITADURA FRANQUISTA
- Instauraci贸n e funcionamento do r茅xime franquista
- A violaci贸n sist茅mica dos dereitos humanos na ditadura
- Evoluci贸n econ贸mica, deriva social e cultural
- Oposici贸n e movilizaci贸n social baixo o franquismo
TEMA 7. A TRANSICI脫N E OS FUNDAMENTOS DA ESPA脩A ACTUAL
- A configuraci贸n pol铆tica do final do franquismo e a Constituci贸n de 1978
- Evoluci贸n e funcionamento do sistema democr谩tico actual
- Cambios sociais e culturais desde a Transici贸n at茅 os nosos d铆as
- Ciclos econ贸micos dos 煤ltimos corenta anos: burbullas e crises
Bibliograf铆a b谩sica
-------------------------
FUSI, J.P. e PALAFOX, J., Espa帽a 1808-1996. El desaf铆o de la modernidad, Madrid: Espasa Calpe, Madrid.
ESDAILLE, Ch. J. e TUSELL, J., 脡poca contempor谩nea: 1808-2004. Vol. 6 de Historia de Espa帽a dirigida por John Lynch, Barcelona: Cr铆tica, 2007.
CARRERAS, A. e TAFUNELL, X., Historia econ贸mica de la Espa帽a contempor谩nea, Barcelona: Cr铆tica, 2003.
PRO, J. La construcci贸n del Estado en Espa帽a, Alianza, 2019.
SHUBERT, A., Historia social de Espa帽a (1800-1990), Madrid: Nerea, 1991.
VARELA SUANZES-CARPEGNA, J., Pol铆tica y Constituci贸n en Espa帽a (1808-1978), Madrid: Centro de Estudios Pol铆ticos y Constitucionales, 2007
Bibliograf铆a complementaria
--------------------------------------
TEMA 1
FUENTES, J. F., El fin del Antiguo R茅gimen (1808-1868). Pol铆tica y sociedad, Madrid: S铆ntesis, 2007.
S脕IZ, C. e VIDAL, J., El fin del Antiguo R茅gimen: 1808-1868. Econom铆a, Madrid: S铆ntesis, 1996.
TEMA 2
COM脥N, F. (ed.), 150 a帽os de historia de los ferrocarriles espa帽oles, Madrid: Anaya, 1998.
NADAL, J., e CARRERAS, A. (coord.), Pautas regionales de la industrializaci贸n espa帽ola (siglos XIX-XX), Barcelona: Ariel, 1990.
TEMA 3
BERNAL, A.M. e PAREJO, A., La Espa帽a liberal (1868-1913). Econom铆a, Madrid: S铆ntesis, 2001.
BARRIO ALONSO, A., La modernizaci贸n de Espa帽a (1917-1939). Pol铆tica y Sociedad, Madrid: S铆ntesis, 2004.
FUENTES CODERA, M., Espa帽a y la Primera Guerra Mundial, Madrid: Akal, 2014.
PAN MONTOJO, J. (coord.), M谩s se perdi贸 en Cuba, Madrid: Alianza, 2006.
GONZ脕LEZ CALLEJA, E., La Espa帽a de Primo de Rivera, Madrid: Alianza, 2005.
SU脕REZ CORTINA, M., La Espa帽a liberal (1868-1917). Pol铆tica y sociedad, Madrid: S铆ntesis, 2006.
VILLARES, R., e MORENO LUZ脫N, J., Restauraci贸n y dictadura, Barcelona/Madrid: Cr铆tica, 2009.
TEMA 4
GONZ脕LEZ CALLEJA, E et al. La Segunda Rep煤blica espa帽ola. Barcelona: Pasado y Presente, 2015
JACKSON, G. La Rep煤blica espa帽ola y la guerra civil, 1931-1939, Madrid: Cr铆tica, 1995
L脫PEZ VILLAVERDE, A. L., La Segunda Rep煤blica Espa帽ola (1931-1936), Madrid: S铆lex, 2017.
PAREJO BARRANCO, A. e S脕NCHEZ PIC脫N, A., La modernizaci贸n de Espa帽a (1914-1939): Econom铆a, Madrid: S铆ntesis, 2007.
TEMA 5
GRAHAM, H., Breve historia de la guerra civil, Madrid: Espasa-Calpe, 2006.
MIGUEZ MACHO, A. La genealog铆a genocida del franquismo : Violencia, Memoria e Impunidad, Madrid, Abada, 2014
N脷脩EZ SEIXAS, X. M., 隆Fuera el invasor! Nacionalismo y movilizaci贸n b茅lica durante la guerra civil espa帽ola, 1936-1939, Madrid: Marcial Pons, 2006.
PRESTON, P. El holocausto espa帽ol. Odio y extermino en la Guerra Civil y despu茅s. Barcelona, Debate, 2011
TEMA 6
BABIANO, J., G脫MEZ, G., MIGUEZ, A. e T脡BAR, J. Verdugos impunes. El franquismo y la violaci贸n sist茅mica de los derechos humanos, Barcelona: Pasado y Presente, 2018.
CAZORLA, A., Miedo y progreso: Los espa帽oles de a pie bajo el franquismo, 1939-1975, Madrid: Alianza, 2015.
RICHARDS, M., Historias para despu茅s de una guerra: memoria, pol铆tica y cambio social en Espa帽a desde 1936, Barcelona: Pasado&Presente, 2014.
RIQUER, B. de, La dictadura de Franco, Barcelona/Madrid: Cr铆tica/Marcial Pons, 2010.
TEMA 7
N脷脩EZ SEIXAS, X. M. (coord..), Espa帽a en democracia, 1975-2011, Barcelona/Madrid: Cr铆tica/Marcial Pons, 2017.
P脡REZ LEDESMA, M., e I. SAZ (eds.), Del franquismo a la democracia, 1936-2013, Madrid/Zaragoza: Marcial Pons, 2015.
POWELL, Ch., Espa帽a en democracia, 1975-2000, Barcelona: Plaza & Jan茅s, 2002.
叠谩蝉颈肠补蝉
CB1 Que os estudantes demostrasen posu铆r e comprender co帽ecementos nunha 谩rea de estudo que parte da base da educaci贸n secundaria xeral, e ad贸itase atopar a un nivel que, a铆nda que se apoia en libros de texto avanzados, incl煤e tam茅n alg煤ns aspectos que implican co帽ecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
CB2 Que os estudantes saiban aplicar os seus co帽ecementos ao seu traballo ou vocaci贸n dunha forma profesional e pos煤an as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboraci贸n e defensa de argumentos e a resoluci贸n de problemas dentro da s煤a 谩rea de estudo
CB3 Que os estudantes te帽an a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da s煤a 谩rea de estudo) para emitir xu铆zos que incl煤an unha reflexi贸n sobre temas relevantes de 铆ndole social, cient铆fica ou 茅tica
CB4 Que os estudantes poidan transmitir informaci贸n, ideas, problemas e soluci贸ns a un p煤blico tanto especializado como non especializado
CB5 Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonom铆a
Xerais
CX1 Asegurar unha formaci贸n xeneralista e de car谩cter integrado sobre os contidos fundamentais dos diversos 谩mbitos tem谩ticos da Xeograf铆a, o seu desenvolvemento epistemol贸gico e os seus m茅todos de investigaci贸n.
CX2 Co帽ecer, comprender e interpretar o territorio
CX3 Interrelacionar o medio f铆sico e ambiental coa esfera social e humana
CX4 Combinar un enfoque xeneralista cunha an谩lise especializada
CX5 Interrelacionar os fen贸menos a diferentes escalas territoriais
CX6 Explicar a diversidade de lugares, rexi贸ns e localizacion
CX7 Comprender as relaci贸ns espaciais. Valorar os aspectos culturais na s煤a interpretaci贸n
CX8 Analizar e interpretar as paisaxes
CX9 Xerar sensibilidade e interese polos temas territoriais e ambientais
Transversais
CT2 Co帽ecer a diversidade de espazos xeogr谩ficos e os aspectos de Xeograf铆a humana, econ贸mica e social; Xeograf铆a f铆sica e medio ambiente
CT4 Combinar as dimensi贸ns temporal e espacial na explicaci贸n dos procesos socioterritoriales
CT5 Relacionar e sintetizar informaci贸n territorial transversal
CT8 Ordenar e sintetizar a informaci贸n
CT9 Expo帽er e transmitir os co帽ecementos xeogr谩ficos
贰蝉辫别肠铆蹿颈肠补蝉
CE1 Realizar an谩lises integradas do territorio
CE4 Expresar informaci贸n cartogr谩ficamente
CE6 Realizar an谩lise e propostas de xesti贸n territorial
CE7 Realizar an谩lise e propostas de xesti贸n ambiental
Esta materia xa non contar谩 con aulas presenciais, de xeito que os alumnos a preparar谩n a partir dalg煤n dos manuais indicados contando co apoio do profesor responsable mediante a asistencia a titor铆as e a comunicaci贸n por correo electr贸nico.
A avaliaci贸n constar谩 dun exame con dez preguntas curtas (un punto cada unha).
150 horas
Porse en contacto co profesor 贸 comezo do curso para planificar a preparaci贸n da materia.
1. Analizar e comprender, non memorizar.
2. Desenvolver a capacidade de relaci贸n dos acontecementos e das din谩micas sociais, pol铆ticas e econ贸micas no espazo e no tempo.
En caso de fraude acad茅mica, tal e como se define no artigo 42 do Regulamento polo que se establecen as normas de convivencia da Universidade de Santiago de Compostela e de conformidade co disposto no artigo 11. g) da Lei de convivencia universitaria, aplicaranse as sanci贸ns previstas pola normativa. Entre os comportamentos premeditados tendentes a falsear os resultados dun exame ou traballo incl煤ense o plaxio e o emprego non consentido de ferramentas de Intelixencia Artificial
Miguel Cabo Villaverde
- Departamento
- Historia
- 脕谤别补
- Historia Contempor谩nea
- 罢别濒茅蹿辞苍辞
- 881812580
- Correo electr贸nico
- miguel.cabo [at] usc.es
- 颁补迟别驳辞谤铆补
- Profesor/a: Catedr谩tico/a de Universidade
22.05.2025 16:00-18:30 | Grupo de exame | Aula 03 |
02.07.2025 15:30-18:00 | Grupo de exame | Aula 03 |