Cr茅ditos ECTS Cr茅ditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titor铆as: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 51
Linguas de uso Castel谩n, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Ciencias da Comunicaci贸n
脕谤别补蝉: Xornalismo
Centro Facultade de Ciencias da Comunicaci贸n
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
惭补迟谤铆肠耻濒补: Matriculable
1. Estudo das funci贸ns e competencias da 茅tica e a deontolox铆a xornal铆stica.
2. Estudo das normas xur铆dicas que regulan o traballo do xornalista e o seu exercicio profesional. An谩lise da organizaci贸n e defensa da profesi贸n. Sistemas de gobernanza, modelos medi谩ticos e control das pol铆ticas de comunicaci贸n.
3. An谩lise dos 贸rganos e sistemas de regulaci贸n, mediaci贸n profesional das audiencias e sistemas de control e verificaci贸n de contidos nos medios de comunicaci贸n.
4. Estudo do estilo como recursos para a eficacia comunicativa.
5. An谩lise da diversidade, transparencia e sistemas de responsabilidade sobre a xesti贸n e os contidos.
6. An谩lise da gobernanza na Internet e na comunicaci贸n publicitaria e corporativa.
CONTIDOS TE脫RICOS
TEMA 1. Deontolox铆a, regulaci贸n e gobernanza
1.1 A deontolox铆a e a 茅tica
1.2 Os sistemas e os 贸rganos de regulaci贸n. A autorregulaci贸n e a corregulaci贸n
1.3 A gobernanza
TEMA 2. Principios da profesi贸n xornal铆stica
2.1 Declaraci贸ns e cartas mundiais
2.2 Convivencia das normas xur铆dicas, da deontolox铆a e das pol铆ticas internas dos medios de comunicaci贸n
2.3 Liberdade de expresi贸n, liberdade de prensa e dereito 谩 informaci贸n
2.4 A honra, a intimidade e a propia imaxe no tratamento informativo. Xu铆zos paralelos e tratamento das informaci贸ns sub judice
2.5 Cl谩usula de conciencia e segredo profesional
TEMA 3. 脡tica e deontolox铆a period铆sticas
3.1 Orixe, evoluci贸n e contido dos c贸digos deontol贸xicos do xornalismo. Os c贸digos da UNESCO e do Consello de Europa
3.2 Procedemento para as rectificaci贸ns
3.3 Deontolox铆a para o tratamento informativo de cuesti贸ns sensibles
3.4 Tratamento informativo da violencia contra as mulleres, da inmigraci贸n, do suicidio e doutras cuesti贸ns sensibles
3.5 Protocolo de comunicaci贸n da Xustiza
TEMA 4. 翱谤驳补苍颈锄补肠颈贸苍 e defensa da profesi贸n
4.1 Estruturas profesionais de protecci贸n da profesi贸n xornal铆stica: colexios, asociaci贸ns profesionais e consorcios internacionais
4.2 C贸digos 茅ticos e normas de conduta. Estruturas internas: consellos de redacci贸n e comit茅s de redacci贸n
TEMA 5. Autorregulaci贸n profesional
5.1 Estatutos de redacci贸n
5.2 O estado profesional. Censura e autocensura
5.3 Medidas de atenci贸n 谩 diversidade
TEMA 6. Libros de estilo
6.1 Orixe, evoluci贸n e funci贸ns
6.2 RAG, RAE e Fund茅u
6.3 C贸digos e normas de estilo na comunicaci贸n cient铆fica: conflitos de interese, comit茅s de 茅tica e compromisos de autor铆a e revisi贸n
TEMA 7. Deontolox铆a para a verificaci贸n
7.1 Deontolox铆a do fact-checking
7.2 Redes e c贸digos internacionais ao servizo da profesi贸n e da estabilizaci贸n dos valores democr谩ticos
TEMA 8. Gobernanza e pol铆ticas europeas da comunicaci贸n
8.1 Evoluci贸n da gobernanza. Sistemas e modelos medi谩ticos europeos
8.2 Tipos de axudas e regulaci贸n dos sistemas de financiamento p煤blicos dos medios de comunicaci贸n
8.3 MAS, sistemas M*A*R*S* e tipolox铆as
TEMA 9. Sistemas de gobernanza e control das pol铆ticas de comunicaci贸n e dos impactos sobre a competencia, o pluralismo e a diversidade
9.1 Lei Xeral de Comunicaci贸n Audiovisual. Principios xerais da comunicaci贸n audiovisual. Cotas
9.2 ERGA e fomento da corregulaci贸n e da autorregulaci贸n
9.3 Protecci贸n dos menores, plans de accesibilidade e alfabetizaci贸n medi谩tica
9.4 Sistemas de control gobernamentais e parlamentarios dos servizos p煤blicos
TEMA 10. Autorregulaci贸n e defensa das audiencias
10.1 Dereitos dos p煤blicos. Servizos de comunicaci贸n audiovisual e comunicaci贸ns comerciais audiovisuais. O papel da CNMC. Acontecementos de interese xeral. Audiencias con discapacidade
10.2 Historia e tradici贸n dos Ombudsman. Defensores das audiencias
10.3 Fundaci贸ns e asociaci贸ns de usuarios
10.4 Os consellos de prensa en Europa. Consellos asesores e 贸rganos internos
TEMA 11. Deontolox铆a da responsabilidade social
11.1 Identificaci贸n dos intereses dos stakeholders das empresas de comunicaci贸n e comunicaci贸n efectiva
11.2 ODS e Axenda 2030
11.3 Norma internacional ISO 26000
11.4 GRI para reporting e indicadores internacionais de referencia
TEMA 12. Gobernanza para a rendici贸n de contas e a transparencia
12.1 Rendici贸n de contas: horizontalidade e verticalidade
12.2 Transparencia, publicidade activa e informaci贸n p煤blica
TEMA 13. Gobernanza de Internet
13.1 Orixe e desenvolvemento. Principios reitores. Foro de Gobernanza de Internet
13.2 Sistemas de control da autor铆a e dereitos conexos
13.3 Gobernanza e autorregulaci贸n nos medios sociais
TEMA 14. Deontolox铆a, gobernanza e autorregulaci贸n da comunicaci贸n publicitaria
14.1 Dereitos dos usuarios con respecto 谩s mensaxes publicitarias
14.2 EASA e Autocontrol. C贸digos de conduta publicitaria. C贸digos sectoriais
14.3 Confianza Online: certificaci贸n e c贸digo 茅tico
14.4 Influencers ou usuarios de especial relevancia
CONTIDOS PR脕CTICOS
Os contidos pr谩cticos est谩n directamente relacionados cos temas te贸ricos, de modo que nas sesi贸ns interactivas se realizar谩n exercicios que evidencien a adquisici贸n dos resultados de aprendizaxe. Presentarase unha planificaci贸n das actividades na primeira semana lectiva.
Nos exercicios en grupo pret茅ndese a exploraci贸n de c贸digos deontol贸xicos, c贸digos 茅ticos, estatutos de redacci贸n, libros de estilo, fundaci贸ns e asociaci贸ns de usuarios, mecanismos de protecci贸n da infancia e c贸digos de conduta publicitaria, as铆 como a elaboraci贸n dun proxecto final sobre deontolox铆a e tratamento informativo. Os exercicios individuais tratar谩n sobre cuesti贸ns estil铆sticas tanto en galego coma en castel谩n.
BIBLIOGRAF脥A B脕SICA
Aznar, H. (1999). 脡tica y periodismo. C贸digos, estatutos y otros documentos de autorregulaci贸n. Paid贸s.
Aznar, H. (2005). Comunicaci贸n responsable. La autorregulaci贸n de los medios. Ariel.
Aznar, H. (2005). 脡tica de la comunicaci贸n y nuevos retos sociales. C贸digos y recomendaciones para los medios. Paid贸s.
Bertrand, C. J. (1999). L麓Arsenal de la D茅mocratie. M茅dias, d茅ontologie et MARS. Econ贸mica.
Campos, F. (coord.) (2011). Gobernanza y comunicaci贸n en Europa. Universitas.
L贸pez, M. (2016). 脡tica en los medios de comunicaci贸n. Prensa, radio, TV y cine. UOC.
McDougall, J., Brites M. J., Couto, M. J. & Lucas, C. (2019). Digital literacy, fake news and education. Culture and Education, 31(2), 203-212.
笔茅rez, J. C. (2004). 脡tica Period铆stica. C贸digos deontol贸gicos y normas complementarias. Universidad del Pa铆s Vasco.
Restrepo, J. D. (2011). Periodismo y pasi贸n. La Cruj铆a.
Savater, F. (2014). 脡tica para la empresa. Conecta.
BIBLIOGRAF脥A COMPLEMENTARIA
Barroso, P. (1984). C贸digos deontol贸gicos de los medios de comunicaci贸n. Prensa, radio, televisi贸n, cine, publicidad y relaciones p煤blicas. Paulinas.
Bel, I. (2004). Comunicar para crear valor. Eunsa.
Carrillo, M. (1993). La cl谩usula de conciencia y el secreto profesional de los periodistas. Generalitat de Catalunya.
Codina, M. (ed.) (2001). De la 茅tica desprotegida. Ensayos sobre deontolog铆a de comunicaci贸n y de la informaci贸n. Ariel.
Diezhandino, P., Marinas, J. M. & Watt, N. (2002). 脡tica de la comunicaci贸n: problemas y recursos. Edipo.
Sampedro, V. (2014). El cuarto poder en la red. Por un periodismo de c贸digo libre. Icaria.
Tandoc, E., Lim, Z. & Ling, R. (2018). Defining 鈥淔ake News鈥. Digital Journalism 6(2), 137-153.
CON.2 - Co帽ecer os principios do xornalismo e da comunicaci贸n para desenvolverse de forma profesional e 茅tica.
CON.6 - Identificar os referentes que lle permitir谩n a construci贸n dun pensamento cr铆tico aplicado ao xornalismo.
HAB.2 - Analizar o estado dos procesos comunicativos e das organizaci贸ns medi谩ticas para tomar decisi贸ns e propo帽er soluci贸ns nos seus diferentes 谩mbitos.
HAB.4 - Aplicar m茅todos e t茅cnicas de investigaci贸n, documentaci贸n, verificaci贸n e tratamento dos datos e da informaci贸n xornal铆stica.
HAB.6 - Aplicar t茅cnicas para a xesti贸n da intelixencia emocional no exercicio do xornalismo.
COM.4 - Xestionar o plan de traballo colaborativo e liderar proxectos e equipos profesionais do 谩mbito do xornalismo.
COM.6 - Aplicar os co帽ecementos e as habilidades adquiridas dunha forma profesional e 茅tica no 谩mbito da Comunicaci贸n, tendo como referente os principios e valores democr谩ticos e os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible.
Nas clases expositivas utilizaranse as seguintes metodolox铆as:
- Clase maxistral: sesi贸n expositiva impartida polo docente.
- Estudos de casos: an谩lise e exposici贸n de medios, produtos, estratexias ou proxectos de referencia no contexto da materia.
- Debate: discusi贸n organizada sobre un tema ou pregunta.
Nas clases interactivas empregaranse as seguintes metodolox铆as:
- Resoluci贸n de problemas: realizaci贸n de actividades dirixidas, xeralmente dirixidas a obter un resultado concreto (soluci贸n ou an谩lise).
- Presentaci贸n na aula: exposici贸n baseada no estudo dun caso, problema ou situaci贸n contextualizada.
- Debate: discusi贸n organizada sobre un tema ou pregunta.
- Metodolox铆a baseada na investigaci贸n: modalidade que sit煤a o estudantado no rol de investigador, executando un proceso de busca, avaliaci贸n, s铆ntese e an谩lise.
- Foros de discusi贸n - traballo en grupo: din谩micas interactivas de argumentaci贸n e/ou elaboraci贸n cooperativa coa intervenci贸n dun grupo de persoas.
- Aprendizaxe baseada en proxectos: programaci贸n dese帽ada a partir de tarefas sucesivas nun proceso que concl煤e cun produto final.
- Proba de co帽ecementos: 50 %
- Exercicios pr谩cticos: 50 %
鈥 O sistema de avaliaci贸n contempla que 茅 imprescindible ter aprobada a parte te贸rica e a pr谩ctica para superar a materia. Na segunda oportunidade conservarase a cualificaci贸n obtida no exame final ou nos exercicios pr谩cticos. No caso de non superar os exercicios pr谩cticos na primeira oportunidade, na segunda substituiranse por unha proba final ou por un plan de traballo establecido polo profesorado. En ning煤n caso se conservar谩 cualificaci贸n algunha para outro curso acad茅mico.
鈥 No caso de plaxio ou uso indebido das tecnolox铆as na realizaci贸n de tarefas ou probas: 鈥淧ara os casos de realizaci贸n fraudulenta de exercicios ou probas ser谩 de aplicaci贸n o recollido na Normativa de avaliaci贸n do rendemento acad茅mico dos estudantes e de revisi贸n das cualificaci贸ns鈥.
鈥 De acordo coa normativa de permanencia vixente na 奇趣腾讯分分彩 para os estudantes de Grao e 惭谩蝉迟别谤 (art. 5.2), a mera asistencia, as铆 como a participaci贸n en calquera das actividades realizadas nas clases interactivas, ser谩n obxecto de avaliaci贸n e, por conseguinte, a nota final do/a estudante que os cumprimente en ning煤n caso ser谩 de 鈥淣on Presentado鈥.
鈥 R茅xime para o alumnado con exenci贸n de docencia:
- A parte te贸rica da materia ser谩 avaliada mediante o exame final (50 % da cualificaci贸n).
- Para os exercicios pr谩cticos (50 % da cualificaci贸n final) establ茅cese o seguinte plan de traballo:
1. Relacionar o dereito 谩 informaci贸n en confrontaci贸n co dereito 谩 honra, 谩 intimidade familiar e persoal e 谩 propia imaxe. Valorar as posibles consecuencias sobre a presunci贸n de inocencia e sobre o establecemento de xu铆zos paralelos nas informaci贸ns sub judice. Indicar como se recollen estas cuesti贸ns nas declaraci贸ns de principios (Declaraci贸n de Burdeos, Carta FIP de 2019, UNESCO鈥) e analizar a incidencia na profesi贸n xornal铆stica (segredo profesional e cl谩usula de conciencia).
2. Escoller un medio de comunicaci贸n galego e comprobar a aplicaci贸n do C贸digo Deontol贸xico do CPXG, as铆 como a aplicaci贸n do libro de estilo propio e/ou do estatuto de redacci贸n.
3. Escoller un medio de comunicaci贸n espa帽ol e comprobar a aplicaci贸n do C贸digo Deontol贸xico da FAPE, as铆 como a aplicaci贸n do libro de estilo propio e/ou do estatuto de redacci贸n.
4. Seleccionar unha revista cient铆fica do eido da comunicaci贸n e analizar o c贸digo 茅tico (compromisos dos autores, conflitos de interese e divulgaci贸n, comit茅s de 茅tica, indexaci贸n, proceso de revisi贸n por pares, compromisos dos revisores e dos editores, normas de estilo e publicaci贸n etc.).
5. An谩lise dun c贸digo de conduta publicitaria. Relaci贸n coas fundaci贸ns e asociaci贸n de usuarios e cos posibles procesos de mediaci贸n, as铆 como incidencias sobre a RSC.
6. Reflexi贸n acerca da incidencia da desinformaci贸n e as fake news no prestixio da profesi贸n period铆stica e consecuencias na calidade democr谩tica. Principais ferramentas de verificaci贸n e fact checking. Diferenciar entre noticias falsas e fake news e consecuencias no exercicio profesional.
7. Comentario cr铆tico sobre autorregulaci贸n e protecci贸n da infancia.
Cada un destes traballos debe ter unha extensi贸n aproximada de 1.000 palabras. Todas estas actividades han de entregarse impresas o d铆a do exame final.
鈥 Docencia te贸rica: 24 horas
鈥 Docencia interactiva: 24 horas
鈥 Titorizaci贸n en grupo reducido: 3 horas
鈥 Probas de avaliaci贸n: 3 horas
鈥 Traballo persoal do alumnado: 96 horas
A recomendaci贸n xeral para o aproveitamento da materia 茅 realizar un traballo continuo ao longo de todo o curso, posto que non se trata s贸 da adquisici贸n de co帽ecementos, sen贸n tam茅n de habilidades e actitudes que unicamente se poden alcanzar cun seguimento constante e permanente.
De igual xeito, tam茅n 茅 recomendable que o alumnado interiorice os conceptos te贸ricos conforme se vaian explicando para poder aplicalos nas sesi贸ns interactivas.
Finalmente, recom茅ndase o seguimento da actualidade nos medios de comunicaci贸n, dominar as redes sociais e facer uso das horas de titor铆as.
Jose Sixto Garcia
Coordinador/a- Departamento
- Ciencias da Comunicaci贸n
- 脕谤别补
- Xornalismo
- 罢别濒茅蹿辞苍辞
- 881816540
- Correo electr贸nico
- jose.sixto [at] usc.es
- 颁补迟别驳辞谤铆补
- Profesor/a: Titular de Universidade
Ruben Rafael Rivas De Roca Garcia
- Departamento
- Ciencias da Comunicaci贸n
- 脕谤别补
- Xornalismo
- Correo electr贸nico
- rubenrafael.rivasderoca [at] usc.es
- 颁补迟别驳辞谤铆补
- Profesor/a: Axudante Doutor LOSU
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 4 |
| 惭茅谤肠辞谤别蝉 | |||
| 09:00-10:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 4 |
| Venres | |||
| 10:00-11:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 4 |
| 14.01.2025 10:00-14:00 | Expositivo 1 | Aula 5 |
| 14.01.2025 10:00-14:00 | Expositivo 1 | Aula 6 |
| 09.06.2025 16:00-20:00 | Expositivo 1 | Aula 4 |